Sắc màu của đất: Những kiệt tác tường đất vĩ đại của Ghana

Những công trình làm từ đất đã không còn mới lạ, trái lại, một phần của Vạn Lý Trường Thành cũng được xây lên từ đất nện nhưng vật liệu này dần bị lãng quên và thay thế bởi những phương pháp xây dựng hiện đại. Tuy nhiên những bức tường đất nện đang dần được phục hồi với tư cách là một giải pháp kinh tế bền vững, ít tác động đến môi trường. Joelle Eyeson, một doanh nhân trẻ gốc Phi cũng cho rằng tường đất có thể giải quyết tình trạng thiếu hụt nhà ở tại khu vực của mình.

Tường đất nện được sử dụng trong xây dựng nhà ở tại Ghana (Ảnh: Sưu tầm)

Đất nện là một phương pháp xây dựng thô sơ, sử dụng các ván khuôn để tạo hình từ đất. Đất sét được đặt ngang thành từng lớp có chiều cao 15cm và được nén chặt bằng các dụng cụ khí nén hoặc thủ công để đạt được độ đặc lý tưởng, tạo nên một kết cấu chịu lực tốt và bền.

Công trình đất nện đang dần được hoàn thiện (Ảnh: Sưu tầm)

Năm 2016, Joelle Eyeson là nhà đồng sáng lập Hive Earth - một công ty chuyên về kiến trúc đất nện có trụ sở tại Ghana, Châu Phi. Cô dự kiến sẽ xây một hệ thống nhà ở phù hợp với sinh thái và dễ tiếp cận sử dụng chính những vật liệu nguồn gốc địa phương và sẵn có trên khắp Tây Phi. Những bức tường đất được tạo nên là sự kết hợp từ đất, cát, đất sét và 5% xi măng, tuy nhiên theo Joelle, nếu khách hàng muốn sản phẩm 100% tự nhiên, thì có thể thay thế xi măng bằng vôi.

Quá trình xây dựng của Hive Earth khá đơn giản; cho những nguyên liệu đã được chọn lọc vào máy trộn để tạo thành một hỗn hợp có độ ẩm cao. Sau khi hoàn thành, hỗn hợp được đổ vào các khuôn và dàn đều để nén bằng một nửa chiều cao ban đầu. Sau khi tách khuôn, đất được để khô và đóng rắn.

Bức tường đất nện sau khi đã tách khuôn hoàn thiện (Ảnh: Sưu tầm)

Những bức tường đất được xây bởi Hive Earth đã thu hút sự chú ý bởi chúng có tính thẩm mỹ cao. Sự kết hợp của các chất đất khác nhau tạo nên một bức tranh với hiệu ứng gợn sóng, kết cấu tự nhiên, và những tông màu đẹp chân chất. Mỗi bức tường đất nện sẽ có một vẻ đẹp khác nhau. “Những màu sắc trên tường là những màu hoàn toàn tự nhiên từ đất. Ở Ghana, chúng tôi có đủ mọi loại đất, từ màu be, màu xám, màu đỏ cho tới màu đen. Có lúc chúng tôi trộn bột màu oxit sắt tự nhiên để tạo những màu sắc sặc sỡ hơn nếu khách hàng yêu cầu”- Joelle nói.

Đất tự nhiên với nhiều màu sắc, tạo nên sự kết hợp màu sắc trên bức tường đất (Ảnh: Sưu tầm)

Tường đất nện là sự kết hợp của nhiều màu sắc đất khác nhau (Ảnh: Sưu tầm)

Tình trạng thiếu hụt nhà ở tại Ghana vẫn đang tiếp tục được cải thiện từ con số 1,7 triệu nhà trong thời điểm hiện tại. Vì chi phí làm nhà đất nện rất rẻ, Hive Earth đã xây dựng thành công căn nhà một phòng ngủ chỉ với 5000 đô. Theo công ty, nhà đất nện có thể giải quyết vấn nạn nhà ở không chỉ tại Ghana mà có thể trên toàn Châu Phi.

Những ngôi nhà đất nện tại Ghana (Ảnh: Sưu tầm)

Ngoài giá cả phải chăng, nhà đất nện còn có một lợi thế chính là làm mát không gian trong nhà, giảm thiểu việc sử dụng hệ thống điều hòa không khí. Chi phí sửa chữa thấp, và không cần sử dụng sơn tường. Những bức tường đất nện có khả năng cách âm và chống mối mọt, hoàn toàn không có hóa chất độc hại như tường xi măng. Hive Earth chỉ sử dụng 5% xi măng trong công thức để tạo rắn, nhưng luôn được thay thế bằng vôi khi có thể. Việc sử dụng xi măng tới mức tối thiểu không chỉ là để giảm chi phí. Do nhiệt độ và độ ẩm quá cao ở Ghana, các không gian kín sử dụng quá nhiều xi măng sẽ ảnh hưởng xấu tới sức khỏe nếu không có hệ thống thông gió đầy đủ.

Những ngôi nhà đất nện phổ biến tại Ghana (Ảnh: Sưu tầm)

Hive Earth cũng đã bắt đầu các dự án kinh doanh mới và dự định sản xuất các giải pháp trang trí và hoàn thiện khu dân cư. Họ cũng có ý định tổ chức các hội thảo ở các trường đại học để dạy thanh niên và các kiến trúc sư tương lai cách thiết kế từ đất, bên cạnh việc tiếp tục tuyển dụng nam và nữ, đặc biệt là ở các vùng nông thôn, nhằm giảm tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên.

Một ngôi trường tại Ghana được dựng lên bằng những bức tường đất nện (Ảnh: Sưu tầm)

Nguồn: Colors Of the Earth: Ghana's Incredible, Rammed Earth Walls - ArchDaily

Người dịch: Diệp Linh

Biên tập: Thùy Dung